Thursday 9 February 2012

KUM 2011 THLIRLETNA

Khai leh! Kum 2011 chun muol amilo liemsan nawk taha, tuhin chu a thlirlet chauh ei hmabak ani tah. A ieng po khawm chu lo nitasien Chunga Khuonu zara kum 2012 hmel hang hmu nawk thei tadinga ei um hi lawm a uma, tiemtu hai po po ditsakna leh Kumthar Chibai Vochuom ka hung buk mawlh mawlh cheu.
Kum 2011 khah mitamtak tadinga malsawmna dawng kum dam alo nitheia, chuonghai ta ding chun inpam khawm um hleng atih, amiruokchu mithenkhat nawk thung tading chun harsatna le buoina, lungngaina chi hrang hrang an dawng kum khawm alo ni theia, chuonghai tading chun inpam um nek hman hmanin kumthar chuong kaia, beiseina thar nei hi an damsan lo ni veng a tih.Chuonglaizing chun kum 2011 sung khan khawvel leilunga hin thiltam tak a tlunga, chuonghai chu inchiktlak tak tak dam a uma, riel tui anga luong ral el lovin hrietna suk zauna ding khawm ni bawkin chuonghai chu ei hriet thei thei le pawimaw zuola ei ngai hai chu thlirkir zai rel eita, kohran, khawtlang, hnam le ei ram sunga hai khawm ei hrutsa bawk ding anih.
KOHRAN TIENG: Kum 2011 sunga Kohrana Thalaihai hmalakna hmasatak chu January ni 5 khan Peniel Prayer Home ah Bunghei Tawngtaina annei. Kum khat lai khan Ngaibantlang insangtak ah tawngtaina lo nei ani ta bawk . Ngaibantlang Presbytery PYF Inkhawmpui Vawi 7 na chu PCI Muolhoi Biekinah January 14th -16th , 2011 sung khan “ Pathien Titna” thupuia neiin hlimtlang taka hmang anih. Kum 2011, January ni 18 zan khan G.M.Hall, PCI, Muolhoi ah a vawikhatna dingin ei chanchinbu Kantu Weekly News 2nd Founding Day chu puithu taka lo hmang ani bawka, lawmpuina le chawimawina thilpek mi chi hrang hrang kuomah an sem suok bawk. Nikum sung bawk khan PYF chun thil ching thar a nei nuola, May ni 17 kha Ngaibantlang Presbytery huopin PYF Green Day a puongin thingphunna khawtin in anneia, thaw chi tak niin ka hrieta, inpak an um em em el. Muolhoi PYF bika chun kumbul rorelnaa thu suktluk angin May ni 18, PYF Day ni tak khan Haflong Civil Hospital ah Mass Blood Donation nei ani bawka, kohran thalai hai thaw awm hlie hlie, ei rama a tantu nidinga an hmalakna entawn tlak tak annih. Kum 2011 sung hin Kohran in malsawmna chi hrang hrang a dawng bawka, inchiktlak thenkhat laia mi chu Sound System thatawk tak el, a man khawm duoilo zet, an buktu ding khawm Mizoram anthawk mithiem ngatin an hung buoipui aniha, chubakah Naupang Sunday School Pawl(NSSP) in anni puol lieua ding Projector thar, hmasawn pui ding anlo neithar bawk. Thil lawmum tak dang pakhat el chu nikum sung bawk khan hun sawt tak a’nthawka ei i thlang tling el theilo Upa Inthlangna chu eilo thlang dawk thei taha, tuhin ei thlangtling T.Upa J.Ramthang Inbuon chu Upa ordination hmasuon mek ani tah, chubaka chun Kohran nambar khawm iemani zatin belsa eini bawk. Hieng malsawmna chi hrang hrang ei dawnghai lei hin intlungtirtu ei Pathien hi theinghil nawm ei niu. Thil pakhat hrilhmaih pal kan lau em em chu Presbyterian Church of India, Moderator nilai Rev.Dr. L.S Khawbung in September 5th -7th sung khan ei rama chanchintha hung phurluttu hai ram Wales chu alo zu sir bawk anih. A ropui ngawt el. Kum 2011 sung hin theinghil theilo, kohran khawtlang le hnam ta ding khawma inpam um tak tak ei chana, chuonghai laia chun hrilhmaih phallo Rev. Thangchuoilo Varte, kohrana mi pawimaw tak Ngaibantlanga Presbyterian kohran thuoitu hmasa pawl bakah kohran, khawtlang le hnama khawm mi pawimaw Pi. Lalthuoikim Tuolor ei chan bawka, inpam an um em em el anih. Hieng tuolsung kohrana thil tlung chi hran hran hai baka hin nikum khan Chanmari, Aizawl ah PYF 19th Biennial Conference April thla tawp khan nei anih. Hi inkhawmpui hi ei kohran khawma eilo intlungtir ta kha aniha, eini intlungtir kha a vawi 18 na anih. Chun nikum sung bawk khan Aizawl Vanapa Hall ah Dimasa Kristienhai sawmdawlna dingin Mizoram Presbyterian Synod chun Gospel Concert a buotsaiha, Mizorama hlasakthiem hai bakah Meghalaya a’nthawk khawm an uop ve. Mizoram Synod chanchinbu chauh nilo Mizo tawnga chanchinbu hmasa pawl Kristian Tlangau chun October thla khan kum 100 alo tling taha, ropuitaka Centenary lawmna nei ani bawk. Eini Mizo chanchinbu laia chu a damsawt tak le a upa tak ani tah. Chuongang bawkin kohran tienga thuoitu hmasa hai khawm anlo inchuk suokna, India hmarsaka khawm a hmasa pawl Roberts Theological College, Cherra tiha lo ko hlak, a khawhnunga JRTS College, Shillong tiha thlak chun November thla a’nthawk khan a kum 125 na lawmna chu alo hmang tan der tah.
KHAWTLANG TIENG: Kum 2011 sung hin abiktakin ei khawtlang hin insukhlimna tieng hma ei lak nasa hleha, tournament chi hran chran a um deuh zinga, chubakah HYA Muolhoi Branch huoihawtna in 1st Thalai Sports Meet le Function chu Muolkhawpui khawtlang huopa thalai hai tadingin 30th June-4th July sung khan nei anih. Chubakah thilthar nawk pakhat chu kum 2011 sung hin HSA Muolhoi Unit chun Chapter tiin School a hai andina, hma khawm chi hran hran an lak bawk. Kumdanga khawm lo thaw ta hlak khawtlang huopa seminar chu Muolhoi Jt. Local Churches Committee in October thla khan “Seminar on Social Gospel and Literature” ti thupuia hmangin a buotsaia, Upa Dr.Zawlthanglien Changsan le Upa Dr.V.L.Tluonga Bapui hai chu Resource person in an thang bawk. Hi baka hin Apostolic Indian Mission, New Delhi chun Assam Region kanna anhung neia, chutaka chun ei khawtlang ah Jt.Local Churches keithuoina in PCI,Muolhoi ah mipui inkhawmna neiin hi programmee a hin hlasakthiem inlar Lalhmingliana Chhangte (Hmingtea Chhangte) khawm a hung thang bawk. Hlasakthiem zuk hril tak zara chun Hmar Choir laia inlartak, Mizo hnam pumpui sawihning thei ICI Central Choir khawmin Muolhoi ah tour programme June 18th -20th sung khan anhung nei .
HNAM TIENG: Kum 2011 sung hin abiktakin Ngaibantlanga Hmarha’n hlawtlingna chi hrang hrang ei changa, abik takin inchukna tieng HSLC, HSSLC le a chungtieng thatak taka zo an um tawla, chubakah sin hmu thar leh mani sina kaisang khawm tamtak an um. Thil lawmum takel pakhat chu ei rama a hmasatak Rev. Dr. L.S Khawbung a hnung zuitu ding Doctorate Degree thar dawng ei um nawka, Upa. V.L.Tluonga Bapui chun Literature tienga a thaw hlawkna le an rimra chu sikin Doctor of Literature nina International Institute of Church Management(IICM) Inc., Florida, USA chun Asian Division, IICM US Bible College, Chennai ah alo inhlan a, ama hi zuk tuihni met inla, literature tiengah na na na chuh N.C.Hills el chauh nilovin Assam rama Hmar nau hai lai chu a thaw hlawk pawltak le anhnik tak aniha, doctorate degree inhlan ani hi a phu in a awm hlie hlieha, tu inhnar, sawisel le thik khawm a thieng ka ti nawh. Ama baka hin J.D.Jubilee Taite, Mahur khawm “ Doctor of Phylosophy”(Horticulture) Assam Agriculture University, Jorhat in alo inhlan bawka, chun hmatieng khawm doctorate degree la hung dawng ding, tuta inchuk mek thahnem tawk tak an um. Kum 2011 sung hin Literature tienga bawk Degree inchuk ding lekhabu Nunhlu le Hmar Tawng Grammar chu C.H.Khawthlang Memorial Hall ah May 16 khan tlangzar aniha, chubakah ei rama la um ngailo Hlaphuok Beiruol Hlabu, Ngaibantlang Presbytery PYF in a buotsai chu May 24 khan G.M.Hall, PCI, Muolhoi ah tlangzar ani bawk. Hi hlabu a hlutna le a bik rieuna chu hlathar, ruo i thamlo ngat 40 a uma, chuong hla hai chu ramdang mi kutsuok nilo, Ngaibantlanga Hmarnau hai kutsuok ngei anina hi anih. Hmar literature suk hausatu le suk buriptu ala hung ni ngei ding anih. Chun nikum khan, a vawikhatna ni dingin HYA Jt. HQ. N.C.Hills hmalakna in 1st Hmar Khaw Lal inhmukhawmna June 3 khan “Hnam Damna Ding” tiin C.H.Khawthlang Memorial Hall, Muolhoi ah nei anih. Hienghai baka hin Ngaibantlanga Hmar Forester Employee Association ha’n June 11 khan World Environment Day besanin thingphunna Muolhoi ah annei.Hriet hmaih awltak el pakhat dang chu nikum sung vek khan Hmar Inpui General Hedquarter inrawina meuvin Hmar Literature Society, Assam thuoitu ding thlangna chu Hmarkhawlien, Cachar ah nei anih. Chun, Mizoramah a vawihnina dingin HSA 53rd General Assembly chu Sakawrdai, Sinlung Hills ah December 9th- 12th sung khan ropui taka hmang liem alo niha, hi inkhawmpui hi Ruonglevaisuo Festival in sunzawm ani bawk.
EI RAM SUNG: Kum 2011 sung hin ei ramah buoina le thil dang dang a tlunga, January ni 3 a’nthawk Bandh um tan nghal lei kham ani ding, an khat tawkin Dimasa le Non Dimasa pawl hrang hrang hmalakna in Bandh a um zing a, chubakah kum chanve zo lem khan chuh buoina lientham suok vang hiel khawp in ei inlau ani tak khah. Chu zara chun mi thenkhat chun Mizoram anlo hang deng hman rek chuh!. Hieng buoina neu neu hai kara hin ei rama inchukna insangtak Haflong Govt. College chun a kum 50 na, Golden Jubilee chu ropui takin alawm. Hi College mitam tak thiem lo inchuk suokna kum 50 chen alo tlung ta hi lawm a um em ema, kum 50 sung zeta a sinthaw hi inghil ruol ninaw nih. Nikum sung bawk khan hun sawttaka khar lo nitah Haflong le Silchar inkara Bus tlan hlak chu hawng alo ni nawk tah.
Hieng hai kha nikum sunga thiltlung langsar zuol ei bul hnaitea ei hriet phak hai ei hang thlirkir aniha, hieng hai baka hin Assam ram sunga le Khawvel pumpui sunga thil tlung chi hrang hrang a um. Kum 2011 sung khan sietna hmun hrang hrangah a tlunga,chuonghai laia chun Japan ah simkhawlei inhning hrattak leiin, tuifawn lien a suoka, hri le hrai chitin reng an leng pha bawka, chu chun mitam tak hringna a thuoi hmanga , a ram sung chauh nilovin, Asia khawmuolpui simsak tieng hai chu ei thlabar hle a nikha.Chuongang bawk chun India Hmarsak tieng chu September 18 khan nasatakin simkhawlei inhning in a hruta, hmun hrang hrang bakah Sikkim state sungah sietna rapthlak tak atlung bawk. Hieng hai khel hin ei zuk thlir sei pei chun Mumbai khawpui hmun thumah bomb puok le New Delhi hmunah khawm a puok bawk dam, Russia rama vuongna rapthlak tak a chetsuol le ei thenum Nepal rama ngei khawm alo chetsuol ve dam, Nigeria ram buoina dam, USA le Irag dam, Libya rama buoina dam, thil tam tak a tlung ani khah. Kum 2011 sung hin USA ta ding chauh nilo khawvel rambung hrang hrang khawma an hmelhma enhiel, helpawl thuoitulien le USA hmelma ngei, khawvel puma mi hriet hlaw, mi turu Ossama Bin Laden kaphlum ani khah thu lawmum tak a tling. Chu el chauh chu annawh, Libya ram Lal Col Muammar Gaddafi, Lal intlaw anti hiel chu a ram sawrkar le helpawl indona ah a hringna lak pek alo ni bawk. Misuol turu tak tak hai thikum lo nisien khawm nikum sung khan abiktakin ei ram sunga inpam um tak tak tlang i hriet an boral nuola, chuonghai laia chun Hindi Film star inlar Pu. Dev Anand dam, Assam ram chauh nilo India ram pheka khawm mi i hriet hlaw tak hlasakthiem le thil thiem chi hrang hrang nei Dr. Bhupen Hazarika le Ziektu inlar Dr. Mamoni Raisom Goswami dam, Helicopter chesuol leia hringna chan Arunachal Pradesh Chief Minister Dorjee Khandu hai chu tuta ei zuk hriet el thei hai chu annih. Anni hai baka hin Hindu sakhuo in Pathien anga a ngai hiel an sakhuoa mi inlar le pawimaw tak el Sai Baba khawmin muol alo liem ta bawk. Nikum khah mi hriet hlaw tak tak hai thi kum nisien khawm khawvel puma mihriet hlaw ve tho Nitla senglo rama Lal hai innei kum alo ni ve thung. Prince William, khawvel ram bung hrang hranga nunghak hai star huoi huoi chun a hmangaitak Kate Middleton le chun kut insuina anlo neia, khawvela khawm miropui pawla mi anni ang hrimin an inneina programme kha chanchin thedarna chi hrang hranga hai Live ngeiin mipuiin eilo thlir thup ani khah. Chuong ang chi deuh bawk chun ei thenum Bhutan ram lal, Rengpa King Jigme Khessar Namgyel Wangchuk chun Jetsun Pema chu a ram lalnu dingin alo innei pui bawk
A tawpna tienga chun kum 2011 sung kha India ram tading chun aluhai thlak hle el. Bangladesh le Sri Lanka ram leh inthuoha ICC Cricket World Cup anlo intlung tawm kha chu thudang nisien, Anna Hazare le a rawihai bakah Baba Ramdev ha’n Lokpal Bill pass na dinga nuorna chi hrang hrang an siem leia India ram sung hmun dang danga hai thlawp alo ni leia buoina tum tum suok dam, rorelna hrang dit leia lo nuor tawk- Telangana state, Gorkhaland dam, eini tieng Bodo hai sosangna le Karbi hai thil ngiet dam, Dimasa le Non-Dimasa hai thil ngen tlut tlut dam, Manipur tienga unau Kuki hai buoina le Naga hai inlauna dam le Mizorama Hmarhai thilngen hai khan India sawrkar chu nikum sung khan a suk luhai hle ringnaw ruol annawh.
Hieng ei zuk thlirkir hai a’nthawk khan kum 2011 a suk a sak khawm dawn uksak lova eilo hraw zo ta khah ieng kum am ani ti chu ei hriet thawk khat tah ring a uma, eini mimal senga khawm ei hraw dan hai kha hei suikir ve inla ei hraw fuk le fuk naw, ei niha malsawmna le beidawngna ei tuok hai kha hresuok uol ei tih. Tukum kum 2012 ei hang hraw tan mek khawm hi ieng ang kum am ani ding, nikum nekin sietna’n ami hmuok rawn lem di’m, hlimna’n ami tuom vel lem di’m ti hrilthei ei um nawh. Chuleiin ei hma tieng chu beiseitaka thlira ei hun hlutak hai hi hmang that tuma, kum nawk ei la chuongkai nawk thei ani chun, hlim le lawm taka ei thlirkir lem theina dingin inbuotsai tan ei tiu.
(Tuolbuol, 7th, 2011,Muolhawi)

No comments:

Post a Comment