LEHKHA I ZIR ANG U
ZAWLBUK HOSTEL SEMINAR,
TOPIC -“LEHKHA I ZIR ANG U”
Presented by: Lawrence S Khawzawl
Date: 16th June, 2013, Sunday Night
----------------------------------------------------------------------------------------------
1.
LEHKHA ZIR HI ENGE NI? (What?)
*Lehkha zir (studying) kan tih hi Oxford Dictionary ah chuan “the devotion of time and attention to acquiring knowledge, especially from books” tih a ni a
*A simple theih ang berin, lehkha zir chu thinlung taka, thiamna neih tura beih ti mai i la a ṭha ang e.
2. ENGVANGIN NGE LEHKHA KAN ZIR (ANG)? (Why?)
*Lehkha kan zirna chhan tur hi a tam
hle mai.
*A tam zawk hi chuan exam-a kan pass
theihnan leh marks ṭhatak kan score nan kan zir hi a ni ber mai a.
*Hemi mai bakah hian lehkha kan zirna
chhan tur hi a tam hle mai. Kan hriatna knowledge ti zau turna a tan
*Kan ngaihtuahna te khawvel thiamna
sang zelah a ṭhanlen zel theihnan.
*Midangte ngaihdan kan ṭawmpui ve
theihnan
*Khawsak dinhmun sang zawk leh zahawm zawkah kan awm theihnan.
3. ENGTIK AH NGE LEHKHA KAN ZIR ANG? (When?)
*Lehkha zir tur hian hun bik,
specific time a awm lova, mahni remchan hun ang zela zir mai hi a ṭha awm e.
*Kan remchan hun chu engtik nge
ni ang?
*Tun hi hun ṭha chu a ni e. Tunah zir
nghal rawh!
*Naktukah ka zir ang, nakinah ka zir
ang i tih chhung chuan i zir ngai lovang.
*I hunawl ṭhaah khan zir turin
inbuatsaih ang che.
4. KHAWIAH NGE LEHKHA KAN ZIR ANG? (Where?)
*Kan tan chuan kan lehkha zirna
hmun tur chu kan room ah a ni maia.
*Mahse lehkha hi khawiah pawh, khawi
hmunah pawh a zir theih tho a ni.
*School leh college ah chuan kan free
time-ah te library ah a zir theih.
5. ENGTIN NGE LEHKHA KAN ZIR ANG? (How?)
*Kan lehkha zir dan te hi a in
ang vek kher lovang.
*Lehkha zir dan chi hrang hrang a
awma, a eng a pawh chu nise, kan thiam theih dan tur ang ber leh, kan tana ṭha
tur nia kan hriat dan ang bera zir kha a ṭha.
*Mahse khumah muzal mai mai chunga
zir ai chuan chair leh table nena zir hi a ṭha ber zawk ang.
*Chuan, lehkha kan zir dawn hian
inbuatsaihna neih lem lova, duh duhna lai han zir pawp pawp ai chuan, kan zir
hmain bituk siam i la, zanin chu hemi chhung zawng hi ka zir ang tih ang chi
emaw, hemi lesson, hemi subject hi ka zir ang tih ang zawngin zir i la
*Chuan kan zir tura kan bituk kha zir
zawh ngei ngei i tum bawk ang u.
6. LEHKHA ZIRNA DALTU AWM THEIH TE (Obstacles)
*Lehkha zir hi, i lehkhabu a thu
inziak te, i rilruah dahsawn (transfer) tumna ang a ni a, chuvang chuan i
lehkhabu inkar leh i rilru, i thluak, i lu awmna inkarah thil dang chi hrang
hrang tibuai theihtu an awm ṭeuh a ni.
*Kan lehkha zir laia ṭhiante lo infiam
emaw, bengchheng lo siam emaw, music lo play ring lutuk emaw, lo zai ri hawr
hawr emaw, kan rilru la peng thei thildang lo tih emaw te hian kan lehkha zir
duhna a la kiang thei bawk.
*Thildang tih duhna rilru pu reng
chuan lehkha a zir tui tak tak thei lo.
7. KAN LEHKHA ZIRNA MIN TIBUAI THEIHTE HNEH DAN TUR (How to overcome)
*Kan zir hmain kan rilru a thildang
awmte kha paih vek tur.
*I tihtur pawimawh i rilrua awm reng
kha ti vat la chuan zir turin inbuatsaih ang che.
*Min tibuai theitu ṭhiante kan bulhnai
lawka lo infiamte chu lehkha ka zir dawn a ni tih hrilh tawp tur.
*Chuan ṭhiante pawhin miin lehkha an
phawrchhuaka, zir tura a inbuatsaih tawh tih kan hmuh chuan kiansan mai tur a ni.
8. LEHKHA ZIR DAN ṬHA
*HUN DUAN LAWK: Time table siam ngei
ang che. Chutah chuan nikhat emaw, karkhat emaw chhunga i zir tur te a chapter
ang zawng emaw, a subject ang zawngin emaw ṭhen hrangla, chutianga i tih chuan i
tan zir a awlsam zawk anga, chuan lehkha zir i habit phah ang, chuan i hun
duan lawk hi hlen tum ngei ang che.
I hun ruatah chuan mutna hun tur
chhung dah ang che. Hetiang hian ngaihtuah la, mutna hun tur i ngah lutuk chuan
lehkha zirna hun tur i hmu tlem anga, mahse kan taksa tana ṭha tur chen
chiah 5-6 hrs vel mutna hun turah i dah chuan lehkha zirna hun tur i ngah
zawk ang.
*CHAWLH LAILAWK: Lehkha i zirin zir
tlut tlut reng lovin, darkar khat i zir hnuah te minit 5-10 emaw han chawlh
lailawk la, hemi chhung hian body exercise nei a ṭha hle ang
*HMUN ṬHA: I nuam tihdan ang berin
awm tum la, mahse nuam ti lutuk turin awm suh, i lo mutthlu palh ang e. Khumah
muzal chunga lehkha zir hi thilṭha ber a ni lo, a theih hram chuan table leh
chair ah ngei hian lehkha zir ang che. Pawn lama traffic leh room chhunga dim
te te a ṭawng hian a tibuai lovang che, mahse music ring lutuk te leh ṭhiante
lo infiam luai luai te hian a ti buai theih che nia.
*MUSIC: Music lam hi chu nangma thu
thu a ni e. Ṭhenkhat chuan reh taka zir an duha, ṭhenkhat chuan background ah
music awm an duh ve thung.
*Music play chunga lehkha zir thei mi
i nih chuan instrumental music lam play ang che. A thu awm lo, a music chauh
awm ang chi. Chuan chu music chu i hmelhriat tawh hnu ni se, a nihloh chuan i
music play khan i rilru a la peng anga i in concentrate loh phah ang e.
*RILRU THEN FAI: I rilru ah thil
ngaihtuah i ngah lutuk chuan, a pawimawh zual nia i ngaihte kha paper ah i zir
ṭan hmain ziak la, chutianga i tih chuan i rilrua thil awm te chu a thianfai
anga, i ngaihtuahna zawng zawng nen i zir thei ang.
*EI TUR: I rilṭam lutuk thleng nghak
suh ang che. I riltam tak tak hmain i eitur buatsaih la, chuan thil rit lutuk,
heavy food lam aiin light food ei a ṭha zawk. Puar lutuk pawh a ṭha vak lo.
*A PAWIMAWH BER: Lekha i zirin a
hmasaber a ṭangin a tawp thleng han chhiar thla zung zung nghal suh. A pawimawh
i tih ber te kha han chhiar hmasa te te zawk rawh.
Chapter thar i zir dawnin, a
introduction te, headings te, paragraph tina sentence hmasaber te leh chapter
summary te han chhiar phawt la chuan a chhung thu chhiar ṭan rawh. A pawimawh
nia i hriatte chu colour hring in emaw, i favourite colourin emaw underline la,
nakin hun i nei tam vak lo hunah, exam dawn hnaiah chung i underline te chauh
kha han chhiar leh la a ṭangkai em em ang.
*Topic pakhat emaw i zir zawh huna
paper in ziak ve ngei ang che. Chutianga i tih chuan i theihnghilh vat lo ang.
*I textbook ah khan a hnung lamah,
vocabulary section emaw, glossary section emaw a awm a nih chuan thumal awm te
kha hriatfiah tum ngei ang che.
*I thiamloh ber subject nia i hriat
kha zir hmasaber ang che.
*Bye heart vek tum ai chuan
hriatchian zawk tumin zir ang che. A hnuah nangma own word in ziakla, a nih loh
pawn ṭhiante bulah explain la, chuan a taka mi awm kher loh pawn, i ṭhiante
bula explain angin i room ah khan nangmahin sawi ang che.
*I zirhmain i rilruah thildang awm te
kha thianfai ang che.
*I hun tam zawk i zirna room remfel
nana hman ai chuan i lehkha zir tur ngaihtuah zawk rawh.
*Mahse i zirna room chu hnawksak
lutuka dah lovin a mawitawkin rem fel la chuan zir rawh. A hnawk lutuk chuan i
zirlaiin i rilru a la peng ang.
*Music play chunga lehkha zirmi i nih
chuan i music kha ring lutuk in play suh la, zai duhna petu che emaw, han
lam vak vak chakna awmtir tur che ang chi play lovin, soft music, instrumental
te play zawk rawh.
*Mi reh laia lehkha zir hian
concentrate a awla, lehkha zir a nuam hle. Lehkha zirna hun ṭha ber chu zing
lamah hian a ni. Rilru a chaka, a function ṭha zawk.
SAWIHO TUR (NGAIHTUAH ZUI TUR)
1. Pass nan chauhva lehkha zir hi a
tawk em?
2. Bye heart nge hriatchian
(understand) tuma zir hi a ṭha zawk ang?
3. Fail, hlawhchhamna hi lehkha kan
zir tawk loh vang nge kan vanduai vang zawk?
4. Tumna neilova lehkha zir hian kan
success dawn tho em?
5. Room ah chauh lo pawh, toilet ah
emaw, motor chhungah emaw, pawnah emaw lehkha kan zir hian kan concentrate tak
tak thei ang em?
6. Zan lam nge zing lam hi lehkha zir
nan a ṭha ang? Lehkha zir tura zan menrei hi a ṭha em?
7. Time table siamsa, pre plan awmsa
vek tawha lehkha zir nge preplan awm miah lova zir tawp hi a ṭha zawk ang?
8. Tunlai chhanah mahni zirlaibu
chauh zir nge kan zirlai min pui theitu tur lehkha chi hrang hrang zir hi a ṭha
dawn?
9. Exam hunah chauh lehkha zir hi a ṭha
em?
10. Kohhran, Ṭhalai pawl, students union activities te hian kan lehkha zir tur a ti buai em?
-------------------------------X---------------------------------------------------X---------
No comments:
Post a Comment