UMPUINA LÂWMUM
(Corona Virus Kâra
Pathien Umpuina)
I am not alone,
I am not alone,
You will go
before me,
You will never
leave me
~Kari Jobe
March ni 17, 2020 zân dâr 11 vêl a ni tah, kei chu la in
si lovin ka zâl tah a, amiruokchu puotieng a’nthawk chun mipui inlawn ri sup
sup le ṭawng rihai ka hriet tah a. Ka thova tukver ka zuk en vêl chun midanghai
chu Principal-in emergency meeting a ko leia CLRC Auditorium tieng pana inzi
nuoi nuoi an lo ni zing a (Hieng hunlai hin information pêkna WhatsApp ka uninstall lai a ni leiin chanchin ka
hriet ve nawh). Kei khawm chu ka’n siem sup supa midanghai fe ruol chun CLRC
tieng chu ka pan ve nghâl a. Principal chu dâwsângah inṭhungin Faculty member-hai
khawm an lo um vawnga. Ieng dang nilovin Covid 19, corona virus-in India ram a
hung rûn ṭan ta leia College khâr ding thu puong ding le sawrkâr thupêk hai
puonglang dinga a mi ko khâwm a lo nih a. Principal chun, “zîng ni 18 March a’nthawk hin college ei khâr ta ding a nih a, a thei
theiin in tieng infêna ding hai ticket ngâiven ṭan unla zing a’nthawkin in fe
suok ṭan thei tah” a tih a. Ṭhenkhat chu an lâwm hle a, asanchu a hma kâr
liemta a inthawk khan college inkhâr ding le ding naw lo ngâiven an tam ta hle a,
India ram hmun dang danga Theological College abîkin South India tienga haiin
châwl an puong leia lo châwl châk êm êm an tam tah a, a kâr nâwk el March ni 24
chu exam kan ṭan ding hun ni ta sienkhawm lêkha tiem thei kan tam nawh.
College-in exam a fe tlang pui ding am, châwl a puong thut ding am, châwl inla
mâni ram tieng ei fe thei ding am ti hai chu miṭhen ngâituona a ni bawk a. Kei
ngêi khawm college-in châwl a puong nêka exam zo tlang lâw lâw a intieng inlâwi
chu ka nuom dân a lo nih a. Asanchu final year kan ni ta leiin kan ta ding chun
exam hmawrbâwkna zo lâw lâw a in tienga inlâwi chu a ṭha lem lei a nih. Hieng
hun lâi hin central sawrkar a’nthawk dân le dûn fel tak college po po khâr ngêi
ngêi ding ti thusuok hâi a la um nawh a, amiruokchu hi hrilêng invawi tamna
state hâi chun dân an lo fêpui mêk tah a, school le college tam tak khawm an lo
châwl ta rêng a nih. Chuonga Principal-in sawrkâr a’nthawk college khâr dinga
thupêk a hmu ta phing chun exam khawm chu ṭhul a ni tah a, nuom le nuom nâw thu
nilovin in tieng fe ngêi ngêi chu a hung ngai tah. Kan ṭin chun dâr 12 vâl a’nri
tah a, inhnu tain ka sûnghai in hun ni ta sienkhawm ka nu ka phone nghâl a,
phone a lo la mana chanchin chu ka zuk hril nghal a. Zân sâwt ta sienkhawm
college campus sûng chu ri a’nzi nuoi nuoi tah a, ṭhenkhat an lâwm hle a, ṭhenkhat
in tieng inlâwi dân ding ticket lâk dân dinghai ngaituo a ti ti pawl leh ṭhenkhat
mâni sûnghai be a so mur mur leh boruok chu a so sâng nasa hle. Keikhawm ka
room-ah ka um hnung khawm chun ka in nghâl thei chuong ta nawh a, hun iemani
chena inthawka exam ding inbuotsaina lei le mâwphurna dang dang ka nei leia
WhatsApp ka uninstall ta chu exam a
um ta naw ding si leh tiin ka install
ṭha nâwka, message chi hrang hrang hai chu ka bih a. Chuonga khuma ka zâl pum
chun vuongna ticket man hai dam ka enkuola, ka fêna ding hun hai khawm ka ngaituo
nghâla, a zing ni 18 a fe nghâl chu ka tum naw sa hrim hrim a, intieng inlâwi
ding a ni si chun room hre fâi a ṭûla, insiem a ṭûl bawk leiin hmâwsaruma fe
chu ka tum nawh. Chuongchun ka lungril chun ni 20 Zirtâwpni-a fe ding chun ka
ngaituona ka siem tah a.
A zîng March ni 18 chu corona virus leia college châwl inṭan
ni chu a ni dêr tah a. Ṭhenkhat chu zîngkâr inhmatak a’nthawkin campus an suoksan
ṭan tah a. Ṭhenkhat ticket ngâivena bazâr tienga suok dâm, ṭhenkhat intienga
inlâwi ding leia bazârah mamaw ṭûlhai inchaw dinga fe dâm, ṭhenkhat mâni room
hrefai le mâni thuomhnaw hai siemrel dâm, thaw ding nei chi hrang hrangin kan
buoi mup mup tah a. Kei khawm Kolkata tieng thaw ding pawimaw ka nei leiin
khawpuia fe chu ṭium zing sienkhawm ṭawngṭaina nasatak leh Serampore Rail
station chu zingkâr chun ka pan tah a. Ka ring nêkin mihriem inlawn an la tam
kher el. Asanchu hi ni chen hin Kolkata chau ni lo India saktieng Odisha
a’nthawka Northeast tieng hrim hrim tukhawm corona virus invawi an la um nawh
a, sawrkar khawmin dân le dûn strict tak iengkhawm a la siem nawh. Chuongsa
khawm chun nidang laia rêl siphmur el ṭhungna ding le lûtna ding khawm umlo rak
khawpa rêla mihriem tam hlak chu a nêp ta deu. Keikhawm rêl sûnga chun nidang
nêkin a’nthêwl deu leiin ṭhungna ding ka changa, mask-in ka hmâi ka tuoma,
lukhum ka khum bawka ka’n thuom ulukin fimkhur thei patawpin ka fimkhur bawka.
Nidang nêkin ka buoipui dinghai chu inrang takin ka buoipuia lunch khawm fa lovin
local train bawk chun ka hung kir nâwk nghal tah a. Zâna chun ka ruolpa
Lianmawia chu ka roomah hungin ama khawm chun ni 20-a Aizawl tieng vuong ve a
tum thu a mi hril a. A hma khan ni March 25 a dingin ticket lo la ta sienkhawm
a sûngha’n a’nhmatienga in tieng a hung vat an nuom leiin ticket khawm March ni
20 a ding chun to hle sienkhawm a lâk nâwk ta lem a. Mizoram tieng hi vuongna
pahni chau service a ni leiin emergency a in tieng zuk fe thut ding chun ticket
hmu a awl nawh a, abiktakin tuta hrilêng boruok a lem hin chu Kolkata a um mi
tamtak Mizoram tieng fe tum vawng an ni leiin ticket khawm a full râwna chuleichun
kan ruol tam lem hai khawm March ni 25 hi an ticket hmu inhma thei tâwp chu a
ni tlângpui.
March ni 19, Ningâni a ni tah a. Kan Principle Dr.
Vansanglura’n châwl a puong a’nthawka a ni hnina a ni tah. Kan ruolhai tam tak
chu in tieng an fe tâwl tah a, campus-a la um khawm an la ṭhahnem hle.
Abiktakin Northeast tienga students hai kan la tam zuola South tienga umhai chu
a tam lem an fe tâwl tah. Keikhawm a zing ela intieng fe ding kan ta leiin
peinaw chung chungin ka room ka hre fela, ka thuomhnaw hai chu dam te tein ka
siemrêla. Nidanga in tieng fe chuh Christmas châwl thla khat sung, Summer châwl
thla hnih sûng a ni hlak a, tuta ṭum hi chuh boruok pangngaia fe chu nisien châwl
kan nei ta nawh a, exam zo chu ka kum li sûng B.D inchûk ka zona ding a ni tah
a, in tieng um sawng dinga ka thuomhnaw po po leh ka’n lâwi ta ding kha a n’a.
Amiruokchu mihriem remruot naw angin châwl sawng ding la ni lovin June a Final
exam dinga fe kir nâwk ding ka ni leiin thuomhnaw po po leh in tieng chu ka la’n
lâwi theinaw phawt ding chu a n’a tiin ka thuomhnaw thla hni sûnga ka mamaw
zuol dinghai chu ka siema, châwl a’nzo chiea exam ding ka ni leiin ka lekhabu
exam inbuotsaina dinga ṭûl po po chu ka siem bawk a. Chawhnung tieng chun chuonga
college phet le phuta kan mâksan ding a ni ta leiin tiin College Magazine
editor ka nina angin Magazine-a inchuon ding College Chapel renovation thar a hma
khan thla ka la lâk hman naw leiin lâk ka nuoma, Lianmawia leh Lawmlawmi leh Chapel
thla la ding chun kan fe a, Sir Zartea hai inah chabi lain Chapel chu thla kan
lâka, chu zova chun in tieng fe hma a tâwpna taka dingin tiin campus chu kan
fang kuola. Main building tieng fein CLRC, Main Building, Main Gate hai thla
kan lâka, Sir Zartea hai inah chabi kan pêka room tieng kan kir nâwk tah a.
Zântieng chun a zing zingkâr dâr 7:30-ah college campus
a’nthawk suok ding kan ni leiin ka ruolpa Lianmawia le chun room sukfai,
thuomhnaw siem rem le hre fel ngai po po hai chu kan thaw a. Zâna chun ama
khawm M.Th Block-a um chu ka room tieng a hung insawn pheia. Kan ruolhai Suankhenz pâwla mi Mama, Hlua le Hminga
hai khawm ka rooma chun hung lêngin kan ti ti tlânga, anni pathum hi Mizoram
tieng vuong ding an nih a, ticket an hmu vat thei naw leiin March ni 25 tienga
vuong tung thei ding chau an nih. Suankhenz zuk hril tâka chun, hi hi keini
ruolcham pasari pâwl hming a nih a. Kei, Mama, Hlua, Hminga le Lianmawia bâkah,
kan ruolnu hai pahnih- Rosalyn leh Lawmi hai kan nih a WhatsApp group khatah
umin kan ti ti inhawi thei hle a, chu el khêla chun suok a ṭûl châng khawma a
ruola suok hlak, fa ruol hlak le inṭhangpui a hun châng khawma inṭhangpui duol
duol hlak kan nih. Hieng members pasarih lai hin kei le Lianmawia chau hi ni
20-a in tieng fe ding kan nih a, a danghai po hi chu ni 25 tienga Mizoram vuong
tung ding an nih. Chuong a ni leiin keini pahni kan fe ta ding leiin kan inngai
tâwl hle a. Kumkhat sûng iengkim thaw tlâng hlak, a sûr a sa hnuoia inruol,
hlimna le lâwmna inṭâwm tlâng tawn kan ni leiin inring naw kâra ṭhena kâwl a
hung inher suok thut chu a pawi kher el. Ka room hi kan um bûmna hmun, zân sâwt
tak tak kan meng khawmna le, Hlua thingpui phaan
inhnik tak dâwna zân huna kan inpâwl khâwmna hmun a ni leiin hi zân, zân
nuhnung hi kan inpâm hle. Amiruokchu ngai mana inchel zing thei kan ni si naw
leiin zân a sâwt hma’n kan in ṭhe tâwl tah a. Zing inhma taka tho ding kan ni
leiin Lianmawia le chun kan zâl hma’n iengkim Pathien kuoma ṭawngṭaina neiin
kan zâl tah a.
A zing zingkâr chun inhma takin kan thova, kan insukfai
hnungin kan insiema, a la’n hma bawk leiin tukhawm kan ruolhai a tho an la um
nawh a. Kan motor khawm gate tuolah a lo um ta leiin keini khawm kan inthawk
suok a. Kan ruolpa Lianzuia chun kan motor umna chen a mi hung inthla a. Ama hi
Burma tlangvâl fel takel, Advisory hmunkhata um kan nih a, Lianmawia le hin class
hmunkhat anni leiin an inpâwl ngei hle a. Hienga kan fe tâwma a mihung inthla
hi kan lâwm hle. College gate hi March ni 18 a’nthawk khan an kal tah a, gate
chîn lemah suok a ṭûl ta leiin motor nidanga in tieng kan fe dinga Hostel chen
hung hlak kha a hung thei ta naw leiin gate puo lampuia chun a lo ngir ta zing a.
Kan thuomhnaw hai kan bâng fel hnung chun Zuia chu thla inla puiin Airport
tieng panin kan tlân liem tah a.
Lampui chu nidang nêkin a lo inthâwl met tah a. Nidang nêka
inrangin Airport khawm chu kan tlung tah a. Airport chu nidang a lo ang tanaw
khawp el. Inzin ding khawm nidang nêkin an tlawma, lûtna a khawm intlar an tlâwma,
keini khawm check-in thaw zo nghâlin a sûngah kan lûta, ka ruolpa Lianmawia le
chun fena ding dang dang kan ni leiin kan in ṭhe a ṭûl tah a. Ama Go Air-a
Aizawl vuong ding a n’a, kei Air India-a Guwahati vuong ding ka ni leiin kan
counter tieng ve ve pan chun kan in ṭhe tah a. Ticket lâk-a, ka thuomhnaw hai
ka bûk zo chun security check dingin ka fe phei nghâl a, a’n tlar iemani zât
umhai sienkhawm nidanga mihriem tam ngâina chun a nêp deu. Security check ka zo
chun waiting room tieng chu ka pana, ka ruolpa chu ka phone-a ama khawm chu
security check zovin a’n ṭhung hadam tah. Kan vuongna chu dar 9:05 a vuong suok
ding a nih a chu minute 30 velin a’n hnua, vuongna sûng ka’n ṭhung fel chun ka
ruolpa WhatsApp a’nthawk ka zuk text-a, a ma khawm chu a sûngah a’n ṭhung fel ta
leiin kan in-bye bye tah a. Hun sawtnâwtea chun kan vuongna Flight No. AI 729
chu Kolkata Subhash Chandra Bose International Airport a’nthawk chun a vuong
suok tah a. Vuongna sûng chu nidang ang a ni ta nawh. Mitin kha kan inṭi tawn
ang vawngin ka hriet. Mask kan thaw senga, a’nkhul ri met an um chun chu ri
tieng chu kan en ṭhup el. Keikhawm uluk mangkhêngin ka’n tuoma, ka kut hand
sanitizerin ka tuoi zing bawka.
Pathien kuoma ṭawngṭai zing pum chun dâr 11 vêl chun Lokpriya
Gopinath Bordoloi International Airport, Guwahati chu kan tlung tah a. Terminal
sûng kan tlung chun medical team ha’n check an lo thawha, thermal test mithawin
harsatna iengkhawm ka neinaw leiin ka paltlanga, ka bag lam ding chun ka fe
phei tah a. Sawtfe ka nghâk hnung chun ka bag chu ka hmuthei ta dêr nawh a,
midanghai hlak chun an bag po po an hmu vawng tah. Ka bei a dawngin thawktuhai
kha ka va’n dawn leh ka ngirna kha Spicejet vuongna a chuonghai bag hung suokna
a lo ni zinga, inthlahrung takin a khêla mitamtak bag nghâka lo ngirhai umna
tieng chu ka pana, chu lai chu ka bag umna chu a lo ni lema, tâwite ka ngir
hnungin ka bag chu a hung suok nghal a. Ka bag chu lain suokna tieng pan malam
pei chun Uber taxi ka book nghal a, bag lien pahni leh ka laptop bag paia rik
taka um ka ni leiin ka bag tawlna chu tuol chen chu ka nawr peia, driver ka
biekfel hnung chun a motor umna chen nawr pheiin ka chuong fela, CHT Synod
House, Paltan Bazar chu panin kan tlânphei tah. Motor sûnga chun ka sûnghai ka
phone-a, chanchin iengkim ka zuk update-a. Guwahati khawpui sûng chu a la lûn
hlea, corona virus boruokin a la tuom phâk nawh. Motor khawm a la tam pangaiin
a tam zinga, mipui khawm tuol suok an la tam hle. Synod House ka tlung chun U
Thanga a lo uma, zântieng ke fe nâwk nghâl ding ka ti leiin room hran khawm la
lovin ka ruolpa Khup ka hma a rêla lo fe ta chu a lo tlung ve ta leiin House-a
chun a lo um vea, in chungtienga um chu a rooma chun ka hang innghata, a sang
Joel leh an lo uma. Kan inbiek fel hnung chun ka’n sukfaia, hun sâwt khawm ka
um hma chun Haflong tienga ka fena ding U Beisei chun a mihung phone-a, Lalmati
tieng inhmu ding a mi ti leiin ka’n siem nâwk sawk sawka, ka thaw ding ṭûl danghai
ka thawzo hnung chun Uber lain kan inhmuna ding tieng pan chun ka fe tah a.
Ganeshguri Bus stand-a chun ka’n nghata, u Beiseihai motor hung ding chu ka lo
nghâk ta zinga. Hun sâwtnâwte hnunga chun a hung tlung taha, an motor umna chu
ka lo nghâkna ep tieng lampui dang a ni leiin ka bag hai phurin ka pan taha.
Motor umna kan tlung chun thuomhnaw hai kan bâng kâia, Haflong tieng pan chun a
driver-pa le chun kan tlân suok tah a. Lampuiah châwl tam taluo lovin dârkâr 5
vêl kan tlân hnung chun Haflong chu dam le him takin kan tlung tah.
Nidang chu nisienla zântieng Network Travels Bus dâr 6
vêla Haflong panin ka suok chau ding a n’a, Haflong khawm a zinga zingkâr dâr 6
vêlin ka tlung ding a nih. Sienkhawm
hiengang hripui ṭium kârah Lalpa’n hmangaitu ding le lainatu ding a mi ruot pêka,
iengkim fel takin a mi remruot pêka. Guwahati ka tlung dârkâr tam khawm um hman
lovin Haflong tieng fe nghâl theina remchâng Pu Lalbeisei Hrangchal a mi ruot
pêk a. Ama hi zingkâr Haflonga inthawka hungsuok, Guwahati a office sin
pawimawh a hung, sin zova Haflong tieng kirnâwk nghâl ding a nih a, chu chu ka
pa, zing ṭawngṭai fe ṭin Muolhoi Auto Stand lai a hmu hlauhva, ka hung ding thu
a hril leh zântienga hung kir nâwk nghâl ding a ni leia a mi hung ṭhuoi nghâl
thei ding a ni leiin ka phone no. a pêka chu chun kan inbiek paw a nih. Ama hi
Haflong Police S.P office-a thawk a nih a, kum 2014 lai dai ta khan Guwahati-ah
an hung transfer thut leiin, ka pa Thuop (Upa Lalthuoplien Hmar) kâwlah kei ka
umlai a nih a, Pa Thuop quartera chun a hung um veh a, Pa Thuop Haflong tieng a
fe châng kan pahniin kan lo um hlak a, thlâi suong thiem êm êm el a nih a, a
thlâisuong sa ngat ka fâk hlak a, hi lai dai a’nthawka lo inpâwl ngei êm êm tah
kan nih. Hienga tuta huna a motor hung ṭhuoia a mi hei phur ve hi ka lâwm kher
el.
In ka tlunga inthawk chun ka sûnghai laka ka’n sie hrang
nghala, asanchu Home quarantine ni 14 ka nei a ṭûla, room hranah ka um nghal a
nih. Ka tlung ni a zing 21 March chun Prime Minister Narendra Modi’n March ni
22 Pathienni chu Janata Curfew India pumpui inkhâr a puonga, hi ni hin Biekin
Inkhâwm hai khawm a um ta nawh a. March ni 24 a’nthawk National Lockdown a hung
puong nghâl ta bawk a. Ka hei sui kira ka ruolpa Lianmawia leh kan vangnei zie
kha, keikhawm a tir chun March ni 22 Pathienni-a ticket lâk tum vâng kha ka nih
a, lo la lang chu Janata Curfew in a mi nang ding a n’a ka buoi ding ziet. Ka
ruolpa Lianmawia khawm a tira a ticket lâk chu ni 25 March a nih a, ticket dang
lain ka fe ni March 20 khan in tieng fenaw sien chuh kan ruoldang tamtak March
ni 25-a fe tumhai an intâng sawng ang khan a’ntâng sawng ve ding a n’a. Amiruokchuh
Pathien kan chunga a ṭhat zie, iengkim feltaka lampui a mi ruot pêk zie ka sui
kirin Pathien umpuina kan dawng zie kha lâwmum ka tiin Pathien kuomah lâwmthu
hril zing naw chuh thaw ding dang a um ta nawh.
Ni 14 home quarantine in ka uma, keimaah natna iengkhawm
a’n lang nawh, a hnungah ni 14 dang (ka hriet chieng ta nawh) an pawt sei nawk
a, a kar povin Medical team ha’n an mihung ngaiven zinga. Ka ruolpa Lianmawia
khawm Aizawl tieng a’n quarantine zinga, ama khawm natna iengkhawm nei lovin
dam takin a uma, Pathien mi ṭhuoina zâr chauvin him damin kan um ta pei a nih.
Chuonglai zing chun kan mâksan kan ruolhai March ni 25 a Aizawl tienga vuong
dinghai ruok chu National Lockdown in a nang ta leiin an fe thei ta nawh a, sâwt
tak, thla hni vêl Serampore College campus ah an intâng sawng a. Mizoram
sawrkarin thei tâwpin India ram hmun hrang hranga a mi intâng sawnghai ṭhuoi
kirna a thaw zing leiin an ni khawm a tâwp a tâwpa chun an suok thei hrâm a. Serampore
College Campus a’nthawk Bus lienin an suok a, Kolkata tienga Mizo umhai leh
lampuiah ni tam tak an thang hnungin him takin hripui kârah Mizoram an tlunga,
hri kâi tukhawm um lovin dam takin an inhai tlungin, an in-quarantine sûng
natna khawm tuok lovin dam takin an um pei ta a nih.
No comments:
Post a Comment