“Pathien chu Thlarau a na, ama betuhaiin
Thlarau le
thutakin an biek
ngei ding a nih” (Johan
4:24, Free Translation)
~Lawrence S. Khawzawl
Ei thupui khi kum 2010 amani, kum
2015 hmatieng kha nisienlachu “Biekin Nunchang-Church Discipline” tiin ei ziek
ding a nih a. Amiruokchu tuta ei hun tawng mêka ding chun Biekin Nunchang
ringawt khan a huop zo ta nawh a, Biekin Hawiher tiin ei sie ta lem a nih. Chu
chun khawvelin hma a sâwn zie le Biekina ringtuhai ei hawiher kum 2, kum 5
liemta ringawt a’nthawk khawma vawisuna ei um dân leh a danglam nasatzie a
sukchieng nasa hle bawk. Chu danglamna chu ieng in am a siema ei ti chun ei
khawvel hmasâwn hrât tak Information Technology changkâng hrât taluo-mobile
phone chi hrang hrang, Digital kutsuok dang dang le Internet khawvel hai hin ei
Biekin nunchang chu Biekin Hawiher dangin a thlâk danglam tah a nih. Chu chun
mitin a sukbuoia, naupang a’nthawk Thalai khêlah nu le pa, Kohran Thuoituhai le
Pastorhai khawm a mi hlâ nawh. A mi thununtu ding bîk khawm umta lovin ei rêngin
ei hawiher a buoizo tah. Chutaka inthawka tlawmte bêk eilo invêng thei dân ding
a um chun tiin ka thil ngaimaw le ka lekha inchûkna tieng a ni bawk leiin a hnuoia ang
hin eilo ngaituo tlâng ding ni raw se.
1. BIEKIN: Kristien lai Biekin hrenaw um
kher nâwm ei nih. Amiruokchu Biekin hlutna, a thienghlimna, inza a umna,
Pathien In a nina, A chêngna, A mi thienghlimhai inpâwlkhâwmna a nina, Kohran
ser le sâng rawngbâwlna hmun, Pathienthu inchûktirna hmun, Suol Sandamna thu
hrilna hmun le Chanchintha puongdarna
hmun a ninahai ruokchu mi po povin ei ngaituoin ei hriet vawng nawh. Bible le
Dâwnril (Scholars) hai hrilfiena khawm râwn chuong lovin Biekin chu Pathien
chengna In, Ama mihai inpâwlkhâwmna hmun thienghlim a nih tiin mâwltakin ei
hrifie thei. Chuleiin Biekin hi inzâ a um êm êma, Mipui Châwibiek Inkhâwm huna
ei umdânhai po po hi Biekin a nina leh anhme am ti hi ngâituo thar a pawimaw
hle.
2. HAWIHER: Hawiher chu ei châng dân, chângzie,
ei um dân, ei taksa ei sukchâng dân, ei inthung dân a’nthawka ngir le Biekin
sûnga ei chêt dân po po hrilna a nih. Chuong a ni leiin Biekin sûnga ei Hawiher
hi a pawimaw êm êm a, Hawiher mâwi chun mit suk kham nâwng a ta, mi dem le
sawisêl kâi naw nih. Hawiher mâwinaw le hawiher inhmang ruokchun mi mit a suk kham
a, mi dem sup sup le mi hril a kâi. Chuong khêla chun Hawiher mâwi chu Biekina um dân ding hrim a
nih.
3. KUM 2010, 2015
HMÂ LE VAWISÛNA BIEKIN HAWIHER DANGLAMNA: Atira ei hril ang khan, kum 2010 hma kha nisien chu
“Hawiher” nêkin “Nunchang” hmang inla lân dik lem a tih. Asanchu kum 2010 hmâ
khan chu vawisûna ang hin Biekinah cell-phone (mobile) hai, changkângtak tak,
thla le video lâk theina hai mitam lemin eila kawl phâk nawh. Chuleiin khâng
huna khan chu ei buoipui tak a ni nawh a, chunêkin ei “nunchang” umdân mâwi le
mâwinâw, inthung dân infunaw, inlusu nal naw, tuol suok pei, thungna hmatieng
sieruok tihai kha ei buoipui lem. Kum 2010 hnungtieng le abiktakin kum 2015
hnungtieng a’nthawk le vawisûn ruok hin chu thil a danglam hrât ta hlea,
mitinin phone- khawm chu a tha chitak, a suok nuhnungtak chi, a naupang, a
thalai, a nupui a papui, khuongpu, chairman, thuhriltu, kohran thuoitu mitin
kuhin ei châwi fir fer tâwl an tah. Phone changkânga chun thla anlâk theia, video
anlâk theia, internet a um chun Facebook
mani, WhatsApp mani, Instagram amani ah an upload nghâl theia
chuonghai po po chu Biekin sûngah anthaw thei vawng. Mi’n hla ansakin, items
hrim hrim anneiin video annaw khawma thalâk pângâi bêk chu lâk ei nuom seng tah
a, items ei thang amani annaw leh ei sunghai anthang siha thlalâk bêk ei lo lâknaw
chun famkim nawa hrietna ei nei ta a, lo thei lovin ei phone-hai phawr dawkin a
rem le remlo khawm dawn lovin Biekin Hawiher theinghil khawpin ei che ta hlak a
nih. Chuleiin Biekin nunchang le hawiher mâwi hi ei rêngin ei mamaw ta êm êm a nih.
4. IENG TIN AM
BIEKIN HAWIHER MAWI NEI THEI EI TA?
Biekina thla lâk, video lâk hai kha a tha nawh ei ti nawh. Amiruokchu Kohran
member po povin mâwi le mi chawk buoilo le mi mit suk kham lo le Biekin
thienghlimna vawng zingin ei thawthei.
(a) Kohran Committee-in Ruotbîk nei: Biekina innei nikhuo a hai chu Monu le Moneitu tiengin Thlalatu ding le Video latu ding bîk mi ruot hrim annei hlak a. Chun Kohran thenkhat chun Innei nia Biekin sûnga Thlalatu le Video latu umzât ding bituk an ruot bawk a nih. Chuong ang deu chun, mitinin Biekinah Special Programme deu ei nei châng items neituhai thla lâk ei nuoma, video lâk ei nuoma buoi nuk nuka ei phone-hai, camera hai phawra, thenkhat rem le rem lova ngira mani hnunga mihai hlie a, thenkhat mipui hma a va ngir suok a, Thuhriltu thenkhat pulpit a’nthawk a ngirsuok a ei lâk sup sup nêk hin, Kohranin chu Special Programme huna thla latu ding, video latu ding tiin mi ruotbik neisien chuonghai chun discipline thatak le felfai takin la hai sien chuonghai a’nthawk chun Kohran member a dit hai po po kuomah semdar ni hlak sienla chu tha hle dingin ka ring. Ruotbik ei nei a ni chun mipuihai chu mani phone le camera tukhawma phawrdawklo ding ti khap a tha bawk.
(a) Kohran Committee-in Ruotbîk nei: Biekina innei nikhuo a hai chu Monu le Moneitu tiengin Thlalatu ding le Video latu ding bîk mi ruot hrim annei hlak a. Chun Kohran thenkhat chun Innei nia Biekin sûnga Thlalatu le Video latu umzât ding bituk an ruot bawk a nih. Chuong ang deu chun, mitinin Biekinah Special Programme deu ei nei châng items neituhai thla lâk ei nuoma, video lâk ei nuoma buoi nuk nuka ei phone-hai, camera hai phawra, thenkhat rem le rem lova ngira mani hnunga mihai hlie a, thenkhat mipui hma a va ngir suok a, Thuhriltu thenkhat pulpit a’nthawk a ngirsuok a ei lâk sup sup nêk hin, Kohranin chu Special Programme huna thla latu ding, video latu ding tiin mi ruotbik neisien chuonghai chun discipline thatak le felfai takin la hai sien chuonghai a’nthawk chun Kohran member a dit hai po po kuomah semdar ni hlak sienla chu tha hle dingin ka ring. Ruotbik ei nei a ni chun mipuihai chu mani phone le camera tukhawma phawrdawklo ding ti khap a tha bawk.
(aw) Mitin
mawphurna: A
chunga ei hril Kohranin ruot bik a nei ang khi ei nei naw khawmin mitin hin
Biekin thienghlimna hre zingin mani senga mawphurna ei lâk thei. Ei sûnghai, ei
ruolhai, ei nauhai le mi items nei hrim hrim Hlapawl sak, Solo sak, Lâm le
items dang dang neihai ei lo lâk nuom a ni khawmin a lâi a inthung ei ni chun
ngirsuok kher lovin lâk dân ngâituo a tha. Abîktakin Mâichâm bul, Chairman le Pulpit
hnai taluoa va ngîra thei le theilova lo lâk tum hai dâm hi a mawinaw in mit a
suk kham el chauh annawh Biekin Ropuina le Thienghlimna a suk hmêl hem hle. Biekin
hi mâni phone tha, camera tha târlangna le fashion thâwna hmun annawh ti hriet
zing a tha a, mi hmunaw inlâu niawm taka langsâr deu deuva ngirsuoka inlawn
kuol vêl hai hi a mawinaw hle. Thuhriltu-Pulpita inthung ta hin chu a thei hrâm
chauh khawm nilovin Pulpit a’nthawka mipui thla hung lâk le items nei hai thla
hung lâk vet hi chingdân thalo tak a ni bawk. Inkhâwm programme le items hai
hmang tangkâina ding ei neia a pawimaw a ni chun mania la kher lovin sûng le
kuo le a remchâng dinghai lo belâwka in lâk tir hi a tha.
(b) Camera hmang dân: Avêlin hei hril nâwk ei ta,
Biekin hi a Thienghlima, Inzâ a uma chuleiin a nina hi vawng hring zing a ngâi
hle. Thlalâktieng pang (Photography) inchûktuhaiin an inchûk pakhat chu Biekin
Inkhâwm lai thla I lâk ding a ni chun Flash
light hi iengtiklai khawm hmang ngailo ding a nih. Hi dân hi thlalatu
puitling le Digital camera thatak tak hmanghai ta ding chauh ti a ni nawh a, mi
po po hriet ding le zâwm ding bâkah, phone
camera a flash umhai po po khawm a huom sa vawng. Chuong a ni leiin Biekin
inkhâwmna a thla ei lâk hrim hrimin flash light tle têr tuor, video ei lâk
khawma video flash light in on puma mi hmâi el hai dâm hi a mawinaw êm êm a
nih. Achunga ei hril lâkdân mâwi le inhme hin flash on lovin mitinin lâk ei tum
ding a nih.
5. A TLÂNGKÂWMNA : Vawisûna ei Thupui chai hi einihai chauh
buoina an nawh a khawvêl pumpuia Ringtuhai buoina pakhat ve a nih. Amiruokchu
ram changkânga hai chun Place of Public Worship a hai hiengang Camera hmang dân
dinghai dâm hi dân annei leiin fel fâi takin an zâwm. India rama Ringtuhai
ruokchu ei buor chuor che. Vâi Ringtuhai a’nthawk Tlângmi Ringtuhai, a mipuihai
le Rawngbâwltuhai chenin Inkhâwm nikhuo a hai thlalâk le video lâkin ei invir
buoi nasa tâwl hle. Pathienthu Inchûkna College le Rawngbâwltu lienhai khawm an
bâng chuong nawh. Biekin thienghlimna le Pathien Biek san theinghil rak khawp
khawpin Technology-in eirêngin a mi chawk luhai tâwl vawng tah. Kohran pâwl
pakhat Biekin a Pathien Biekin inkhâwma ringawt khawm ei buoi phihli tâwl thei
hle ana, a nêka programme a pui deuh leh ei buoi zuol, inkhâwmpui a liena a
ropui zuol po leh ei buoi zuol deuva Pathien Bieka inkhâwm nêkin thla inlâk
inkhâwmpui khawm ei ang tâwl tah.
Ei thupui hnuoia Pathienthu ei târlang
ang khin Biekina ei hung hin Pathien be dinga ei hung a nih ti hi ei lungrilah
ei inlal tir phawt a tul. Chuong nilova, thla la ding le video la ding ringawta
Biekina fea inngâina einei chun Biekin Hawiher mâwi neithei nâwm ei nih. Biekin
sûnga ei um hin Pathien chu Thlarau a na, ama ei biek si chun Thlarau le
thutakin ei biek ngêi ding a ni bawk si leiin Pathien Biek Inkhâwm fe zing lâia
mâni phone ringawt lo them dâm, mâni bula inthunghai leh lovin selfie dâm, mi
inlusu le mi châng infûknaw lâi lo lâk dâm, internet lo thaw dâm le thil dang
dang lo thawhai hi Pathien Biek dân ding leh thil in kalh tlat a nih. Chuleiin
Kristienhai hi Pathien Hring, iengkim thawthei, thienghlim le inzaum bie eini
leiin Pathien Biek Inkhâwm sûng hin
mitinin Biekin Hawiher mâwitak leh inkhâwm hi ei um dân ding hrim a nih.
Pathien chu Thlarau a na, Thlarau le Thutaka biek zing a ngai!
(1st May, 2017, Haflong)
No comments:
Post a Comment