Wednesday, 17 October 2018

LUNG HRISÊLNA DINGA PAWIMÂWHÂI


HEALTH:HRISELNA
LUNG HRISÊLNA DINGA PAWIMÂWHÂI
I lung suk hrisêlna ding hin infiem mi, inkhêl mi tak I ni khêr a ngâi hran nawh.  Taksa sâwizâwi (excersise) huntâwkin natna dang dang laka I lung a suksietnâwna dinga in vêng theina pe pha taluong a ti che.  Taksa sâwizâwi hi I lung chauh nilovin I taksa pumpui ta dinga thilṭha chu a ni ve hrim hrim annâwm.
Hieng a hnuoia suklanga umhâi hi sum sêng ṭûllova mitin thawthei a niha, I lung hrisêlna khêlah I taksa hrisêl le thatho taka a um zing theina dingin lo thaw ve sin ta’m.
1.Lâwn: Mihriem taksa hi lâwn dinga siem a nih a, chuleiin lâwn vêl hi taksa suk hrisêlna dingin a ṭha hle el. Amiruokchu I lâwnpui ding bun ding ṭha pheikhawk,  lâwn laklaw lâia lamah I buoinâwna ding le nanga inhawitî zâwng bun la ṭha hlêng a tih. Nuoma inah inkhuma, ṭhungphaa inṭhung ringawt el nêk chun tuola va lâwnsuok vêl hi a thâwchi khawp el.
2. Tlân:  Lâwn nêk chun a harsa met ngêi, amiruokchu  tlân vêl khawm hi lung hrisêlna dinga ṭhatak el a nih.  Thâu pei nuomhâi ta ding lem chun malsâwmna pakhat a ni bawk. I tlân phutna ding a ni chun lâwn a’nthawkin ṭan phawt la, chu chun  dam tê tê a tlân ṭanin nakie chu a hun tâwkin la tlân hrât ngêi I tih.
3. Tui inhlieu:  Inhlieuna hmun  hi thabo taka um vêl mei meina nisienkhawm,  tuia chêng hrim hrim hi taksa hrisêlna pakhat a ni ve tlat sih a.  A thei lem chun tui inhlieu inchûkna hmuna ṭhang ve ringawt khawm hi I lung hrilsêlna ta dingin ṭha hlêng a t’a,  I taksa ta ding khawmin hrâtna pe sa bawk a tih.  Inhlieu hi ru inchuktuo tienga natna neituhâi ta dingin lâwn le tlân a theinaw leiin a ṭha hle.
4.Thirsakawr khal: Hieng a chunga hâi bâka hin thirsakawr khal (cycling) hi taksa hrisêlna dingin  aṭha hle bawk.
A iengpo khawm nisien hieng taksa sâwizâwina hâi hi I ṭan hma in, doctor râwn  hmasa phawtla, I kum leh I taksa hrisêlna in a tlin le tlinnaw hriet hmasak phawt ngâi a tih.
                                                (4th August, 2014 Guwahati for Zawlbuk Today)

No comments:

Post a Comment